اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر شاخص های مرفولوژیک و فیزیولوژیک کرچک تحت شرایط تنش خشکی

باتوجه به نقش کرچک در صنایع مختلف و همچنین محدودیت منابع آب و اثر آن بر تولید و عملکرد دانه کرچک، آزمایشی به منظور بررسی اثر تنش خشکی و محلول پاشی اسپرمین و اسید سالیسیلیک بر صفات فیزیولوژیکی و مرفولوژیکی کرچک در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد صورت گرفت. تیمارهای تنش خشکی در سه سطح بدون تنش ، تنش ملایم و تنش شدید به ترتیب آبیاری پس از 80، 100 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک کلاس a و به عنوان فاکتور اصلی و فاکتور فرعی شامل محلول پاشی اسید سالیسیلیک در سه سطح، محلول پاشی با آب، محلول پاشی 250 میکرومول و محلول پاشی 500 میکرومول و محلول پاشی اسپرمین در سه سطح، محلول پاشی با آب، محلول پاشی یک میلی مول و محلول پاشی 10 میکرو مول بود. محلول پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین در زمان 50 درصد گلدهی صورت گرفت. در این پژوهش اثرات تنش خشکی و محلول پاشی سالیسیلیک اسید و اسپرمین بر شاخص های فیزیولوژیک و مرفولوژیک کرچک و همچنین اثر محلول پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر کاهش خسارت ناشی از تنش خشکی در کرچک مورد بررسی قرار گرفت. صفات مورد مطالعه در این پژوهش عبارتند از: تغییرات وزن خشک در طول دوره رشد، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبی، غلظت پرولین برگ، ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، عملکرد دانه ، عملکرد بیولوزیک، شاخص برداشت درصد روغن ، درصد پروتئین دانه ک. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که با شروع فصل رشد وزن خشک اندام هوایی افزایش یافته است و درحدود 80 روز پس از کاشت بیشترین وزن خشک بوته در سه سطح تنش مشاهده شد، پس از 100 روز از کاشت وزن خشک بوته شروع به کاهش نمود. کمترین میزان سرعت رشد محصول در تیمار تنش شدید با ابیاری 120 میلی متر از تشتک تبخیر و بیشترین میزان سرعت رشد گیاه در تیمار شاهد با آبیاری 80 میلی-متر از تشتک تبخیر اتفاق افتاد. حداکثر cgr در تیمار اسید سالیسیلیک با غلظت 250 میکرومول در حدود 50 روز پس از کاشت حاصل شده است. بین تیمار شاهد و تیمار اسید سالیسیلیک 500 میکرومول از نظر میزان cgr تفاوت معنی داری وجود نداشت. بیشترین سرعت نزول رشد نسبی مربوط به120 میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر و کمترین سرعت مربوط 80 به میلیمتر تبخیر از تشتک تبخیر می باشد. نتایج تجزیه واریانس مشخص نمود که تنش خشکی تاثیر معنی داری بر صفات مورد بررسی داشته است. همچنین نتایج نشان داد که تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر صفات مورد بررسی موثر واقع گردید. نتایج مقایسات میانگین نشان داد که تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلک با غلظت 250 میکرومول بیشترین تاثیر را بر صفات تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته ، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک داشته است. تیمار محلول پاشی اسید سالیسیلیک با غلظت 500 میکرومول بیشترین اثر را بر میزان پرولین، وزن صد دانه و شاخص برداشت داشته است. تیمار محلول پاشی اسپرمین با غلظت 10 میکرو مول تاثیر بر ارتفاع بوته، تعداد کپسول در بوته، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک داشته است. تیمار محلول پاشی اسپرمین با غلظت یک میلی مول بیشترین تاثیر را بر میزان پرولین و شاخص برداشت داشته است. از بین تیمارهای فوق تیمار اسید سالیسیلیک 250 میکرومول نتیجه بهتری نسبت به سایر تیمارها داشته اشت. از بین تیمارهای محلول پاشی تیمارهای اسید سالیسیلیک نتیجه بهتری داشته است. نتایج فوق نشان می دهد که اسپرمین و اسید سالیسیلیک در بهبود آثار ناشی از تنش خشکی در گیاه کرچک موثر می باشد و در رفع آثار اکسیداتیو نقش موثری دارند.